Οι σπίλοι (ελιές) είναι βλάβες οι οποίες στο μεγάλο τους ποσοστό είναι καλοήθεις.
Για την διάγνωση του μελανώματος και των μελαγχρωματικών βλαβών του δέρματος, χρησιμοποιούνται ειδικές μέθοδοι, όπως δερματοσκόπηση και χαρτογράφηση μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Ο αρχικός έλεγχος των σπίλων γίνεται με την προσεκτική κλινική εξέταση σε συνδυασμό με τη δερματοσκόπηση. Η τελευταία είναι μια ειδική κλινική μέθοδος στην οποία χρησιμοποιείται δερματοσκόπιο, δηλαδή ειδικός φακός υψηλής ανάλυσης και ευκρίνειας που επιτρέπει να βλέπουν οι δερματολόγοι «μέσα» στη βλάβη. Έτσι αξιολογούνται σε πρώτη φάση οι σπίλοι και εξάγονται συμπεράσματα για το αν πρέπει ένας σπίλος να αφαιρεθεί χειρουργικά.
Ορισμένα άτομα με πολλούς σπίλους χρειάζεται να κάνουν ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων. Στην ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων χρησιμοποιούνται φακοί πολύ υψηλής ανάλυσης για την καταγραφή ακόμη και των πιο λεπτών χαρακτηριστικών των σπίλων. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει την ψηφιακή φωτογράφιση περιοχών του σώματος με σκοπό να μπορεί να καταγραφεί και να αξιολογηθεί τυχόν εμφάνιση νέων σπίλων, και επίσης δίνει τη δυνατότητα καταγραφής κάθε σπίλου ξεχωριστά.
Η όλη διαδικασία δεν ξεπερνάει τη μία ώρα και επαναλαμβάνεται συνηθέστερα ανά έτος ή και νωρίτερα αν αυτό κριθεί αναγκαίο.
Για τους ασθενείς που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση δερματικού καρκίνου, συνιστάται περιοδικός έλεγχος του μεγέθους και της μικροσκοπικής δομής των σπίλων.